ASTMA OSKRZELOWA
- JAK MOŻNA POTWIERDZIĆ ROZPOZNANIE -




dr hab. med. Marek Modrzyński
specjalista alergolog; specjalista laryngolog

Astma oskrzelowa to przewlekła choroba zapalna,
której nasilenie najlepiej ocenia spirometria

Astma oskrzelowa to choroba zapalna - skutkiem tego zapalenia jest skurcz oskrzeli, kaszel i duszność

W wielu przypadkach typowy obraz choroby oraz współistniejąca alergia są wystarczającymi
przesłankami aby postawić rozpoznanie.
Niestety ze względu na podobny przebieg innych chorób nie zawsze jest to takie proste.

W przebiegu diagnostyki rozpatrzyć można dwie sytuacje

SYTUACJA I

W przypadkach zaawansowanych, gdy choroba trwa już jakiś czas, jak też w okresach zaostrzeń (duszność, kaszel) spirometria u osób z astmą wykazuje zazwyczaj stan tzw. obturacji czyli inaczej mówiąc zwężenie oskrzeli. Samo wykazanie obturacji nie dowodzi jednak z całą pewnością,
 że u danej osoby występuje astma, gdyż stan taki pojawić się może także w innych schorzeniach. Dla astmy bardzo charakterystyczne jest
natomiast to, że zwężenie oskrzeli jakie w niej występuje jest możliwe do szybkiego odwrócenia po zastosowaniu pewnych leków.
To właśnie zjawisko znalazło zastosowanie w diagnostyce.

TEST ODWRACALNOŚCI OBTURACJI

W teście tym chory, u którego spirometria wypada nieprawidłowo otrzymuje w inhalacji preparat zdolny do odwrócenia zwężenia oskrzeli.

Po inhalacji wykonywana jest ponownie spirometria.

Jeśli wykaże ona poprawę to test uznaje się za dodatni, co przemawia za ostatecznym rozpoznaniem choroby.

SYTUACJA II

UWAGA

prawidłowy wynik spirometrii nie wyklucza obecności astmy oskrzelowej

co więcej

u większości chorych z astmą pomiędzy napadami duszności spirometria
wypadać może zupełnie prawidłowo, zaś dolegliwości mogą być znikome,

 często skutkuje to brakiem właściwego rozpoznania.

Jednocześnie wiadomo też jednak, że u osób, u których w momencie zgłoszenia się do lekarza nie ma objawów choroby lub/i badanie
spirometryczne wypada prawidłowo najczęściej utrzymuje się tzw. nadreaktywność oskrzeli czyli ich nadmierna reakcja na czynniki,
które są obojętne dla osób zdrowych. Z tego właśnie powodu opracowano wiele sposobów (tzw. prób/testów prowokacyjnych)
mających za zadanie wykrycie takiej nadreaktywności, gdyż jej obecność stanowić może potwierdzenie obecności astmy.

W astmie po zastosowaniu próby prowokacyjnej dochodzi do zwężenia oskrzeli

Pomimo, że wykonanie prób prowokacyjnych nie jest zbyt skomplikowane, ani szczególnie uciążliwe dla pacjentów to niestety przeprowadzane
są one stosunkowo rzadko. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest zapewne brak odpowiedniego finansowania wspomnianych procedur
(np. w poradniach alergologicznych) przez NFZ. Tak czy inaczej zaniechanie tych badań, co oczywiste, skutkować może brakiem
rozpoznania i właściwego leczenia, bądź też odwrotnie - leczeniem przeciwastmatycznym osób, które wcale astmy nie mają.

TEST WYSIŁKOWY

Wiadomo, że wielu pacjentów chorujących na astmę zgłasza, że dolegliwości ich nasilają się po wysiłku fizycznym.

Test wysiłkowy jak sama nazwa wskazuje do wykrycia nadreaktywności oskrzeli wykorzystuje więc właśnie taki wysiłek.
Badanie przeprowadzane jest z użyciem specjalnej bieżni lub cykloergometru rowerowego.

 
W jego trakcie wykonywana jest wielokrotnie spirometria. "Spadek jej wartości" jest bardzo typowy dla astmy,
podczas gdy u osób zdrowych nie obserwuje się analogicznych zmian spirometrycznych.

Test wysiłkowy jest niestety męczący, niezbyt "wygodny", a poza tym nie wszyscy pacjenci mogą go wykonać (choroby serca, narządu ruchu, itp).
Test ten można jednak próbować z powodzeniem zastąpić innym testem, jakim jest

TEST Z HIPERTONICZNYM ROZTWOREM SOLI

Mimo innego bodźca wyzwalającego, patomechanizm na bazie którego dochodzi do skurczu oskrzeli w teście wysiłkowym i w teście
z roztworem soli jest bardzo podobny.

Całe badanie jest całkowicie bezbolesne. Chory w przeciągu kilkunastu minut przechodzi
cykl inhalacji z wykorzystaniem roztworu soli o specjalnie dobranych parametrach.

Po każdej pojedynczej inhalacji wykonywana jest spirometria pozwalająca wychwycić skurcz oskrzeli, o ile taki występuje.

Duża wartość testu opiera się na spostrzeżeniu, że reakcja skurczowa oskrzeli na wdychany roztwór jest mała u osób zdrowych,
a duża u chorych na astmę.

Wskazania do przeprowadzenia wspomnianego testu to, m.in.:

1.

kliniczne objawy astmy bez uchwyrnych dowodów obturacji
(czyli np. przy prawidłowej spirometrii)

2.

niejednoznaczny obraz chorobowy

3.

diagnostyka kaszlu o nieznanej przyczynie

4.

ocena skuteczności prowadzonego leczenia

TEST Z METACHOLINĄ (TEST METACHOLINOWY)

Test z metacholiną to test z substancją wywołującą bezpośrednio skurcz oskrzeli. Ponieważ w Polsce metacholina nie jest dopuszczona do zastosowań medycznych, testu tego w zasadzie nie powinno się wykonywać, chyba że dany ośrodek posiada na to zgodę komisji bioetyki
(czyli jeśli będzie to działanie w ramach zatwierdzonego eksperymentu medycznego).

MAŁOINWAZYJNE ZABIEGI LARYNGOLOGICZNE

LECZENIE CHRAPANIA - POLIPY NOSA - PRZEROST MAŁŻOWIN NOSOWYCH - PRZEROST MIGDAŁKÓW - CZĘSTE ANGINY - UZALEŻNIENIE OD KROPLI - BEZDECH SENNY - KRWAWIENIE Z NOSA
INHALACJE AMSA - PERFORACJA PRZEGRODY NOSA - MIGRENY BOTOKS - SKRZYWIENIE PRZEGRODY NOSA - ZAPALENIE ZATOK - PŁUKANIE ZATOK - OTYŁOŚĆ A CHRAPANIE